"საქართველოს უნივერსიტეტის" ბიზნესისა და ადმინისტრაციულ მეცნიერებათა სკოლის მოწვეული ლექტორის, დოქტორ ნათია სურმანიძის სტატია სათაურით "პრივატიზაცია საქართველოში და მისი გამოწვევების" "მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის ჟურნალის" ივლისი აგვისტორ ნომერში გამოქვეყნდა. სამეცნიერო სტატიის შესახებ ჩვენს შეკითხვებს თავად ავტორი უპასუხებ. 

1.         რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ამ კვლევის შედეგს ადამიანების ყოფაზე?

პრივატიზაციის პროცესი საშუალო ფენის ფორმირების ძლიერ ინსტრუმენტად იქცა ბალტიისპირეთის ქვეყნებში დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდგომ. სამწუხაროდ საქართველოში იგივე ეფექტებს ვერ მივაღწიეთ და გვაქვს ის რეალობა სადაც სოციალური პრობლემები ძალიან მწვავეა. მნიშვნელოვანია იმის გააზრება, რომ სახელმწიფომ უნდა შექმნას გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს მეწარმეობის განვითარებას, უნდა უზრუნველყოს ჯანსაღი ინსტიტუციური მოწყობა. სახელმწიფო არ და ვერ იქნება მეწარმე, ამდენად მას არ სჭირდება საკუთარი კომპანიები. ჩემი სიტყვების ჭეშმარიტებას საქართველოს სახელმწიფო საწარმოების ფინანსური რეპორტები ადასტურებს მეტად რომ არ განვავრცო. ჩვენი გადასახადებით ვაარსებებთ საწარმოებს, რომლებიც მარტივად რომ ვთქვათ წამგებიანია და მეორე მხრივ გვაქვს მწვავე სოციალური პრობლემები. კვლევაში წარმოდგენილია რამდენიმე იდეა და ყველა მაინც იქეთკენ მიდის, რომ აუცილებელია ამ კომპანიების კერძო სექტორში გადასვლა, თავისუფალმა ბაზარმა უნდა გადაწყვიტოს მათი სამომავლო ბედი და არა პოლიტიკურმა ნებამ.

2.         კონკრეტულად როგორ უკავშირდება კვლევის საგანი ამ საკითხებს?

კვლევის საგანი არის პრივატიზაციის პროცესში სახელმწიფოს საკუთრებაში ან შერეულ საკუთრებაში დარჩენილი საწარმოები, რომლებიც აუცილებელია გადავიდეს კერძო საკუთრებაში, რათა მოხდეს ბიუჯეტიდან მათი ჩამოშორება, რაც მომგებიანია პირიქით უნდა იხდიდეს ბიუჯეტში, რაც წამგებიანია საერთოდ არ უნდა არსებობდეს. აქ შესაძლოა ოპონირება იმაზე, რომ გაიზრდება უმუშევრობა, თუმცა სახელმწიფო დამსაქმებელი ეს ავტომატურად ბიუროკრატიის ზრდას ნიშნავს პირდაპირ თუ ირიბად, რაც ავტომატურად არაეფექტიანია. რეფორმები ყოველთვის მტკივნეული, მითუმეტეს რადიკალური, თუმცა ამ დროს გონიერი საზოგადოება წარმატებულ შედეგზე აკეთებს ორიენტირებას. საქართველოს რეფორმების ისტორიას თუ გადავხედავთ, ამის გამოცდილება ნამდვილად გვაქვს.

3.         როგორ შეუძლიათ  სტუდენტებს ჩაერთონ კვლევის ამ სფეროში და რატომ ურჩევდით მათ ამის გაკეთებას?

სტუდენტები მომავალი პროფესიონალები არიან, რომლებმაც თავიანთი მოღვაწეობის სფეროებში უნდა შეძლონ ჯანსაღი და ეფექტიანი გადაწყვეტილებების მიღება. ჩემი აზრით ინსტიტუციური მოწყობის საკითხები, მით უფრო თანამედროვე საქართველოს ფონზე, როცა ამდენი პრობლემა გვაქვს, სტუდენტების მხრიდან აუცილებლად უნდა იმსახურებდეს ყურადღებას და გამოსწორების გზებზე ორიენტირებას.

4.         რა იყო მთავარი გამოწვევები და უნარები, რაც ამ კვლევის ჩატარებას უკავშირდება?

მთავარი გამოწვევა იყო ის, რომ წამომეწია ისეთი საკითხები, რაზეც ყველა დუმს, მაგალითად სახელმწიფო დაცვის სამსახური, რომელიც სრულიად არაჯანსაღ კონკურენციაში არის კერძო დაცვის სამსახურებთან და ამ ტიპის პრივილეგია (იარაღის ტარების უფლებასთან დაკავშირებული) თავისუფალი ბაზრისთვის სრულიად დაუშვებელია, თუმცა საქართველოში ამას სახელმწიფო უწყობს ხელს.

5.         რატომ დაინტერესდით ამ საკითხის კვლევით?

საკითხით დავინტერესდი, რადგან როგორც ზემოთ აღვნიშნე სახელმწიფო საწარმოები არაჯანსაღ კონკურენციაში შედიან კერძო სექტორთან. ჩვენ გამუდმებით ვისმენთ ტელევიზიებით თუ რამდენად ბევრ ადამიანს აქვს უმძიმესი სოციალური მდგომარეობა და ამ დროს არავინ საუბრობს ეკონომიკის იმ მნიშვნელოვან “ინსტიტუციურ ხაფანგებზე”, რაც ასე გვაცილებს ჯანსაღი განვითარების ტრაექტორიას.

6.         მოგვიყევით თქვენი თანაავტორების შესახებ.

თანაავტორი არ მყავს.

7.         რა გამოხმაურება მოჰყვა უკვე ამ კონკრეტულ ნაშრომს?

ნაშრომთან დაკავშირებით რამდენიმე მკვლევარი დამიკავშირდა, ძირითადად ინდოეთიდან, ასევე მოეწყო შეხვედრა არაოფიციალურ ფორმატში, სადაც ვისაუბრეთ ჩვენი ქვეყნების პრობლემებზე და გამოცდილებებზე.

8.         რა დამატებითი დაფინანსება და მხარდაჭერა ჰქონდა ამ კვლევას?

დამატებითი დაფინანსება და მხარდაჭერა კვლევას არ ჰქონია.